شرب خمر چیست + حکم و مجازات شرابخواری در قانون

بعضی از اعمال و کارهای انسان علاوه بر این که در شرع دارای ممنوعیت می باشند به لحاظ جنبه نظم عمومی، توسط قانوگذار نیز جرم تلقی و مشمول مجازات می باشند. از جمله این موارد شرب خمر یا به صورت عامیانه تر جرم شرابخواری است.

در این مقاله می خواهیم در مورد مجازات شرب خمر، فرایند پیگیری پرونده شرب خمر، موارد تخفیف مجازات آن و در نهایت نحوه اجرای مجازات شرابخواری طبق قانون جدید توضیحاتی را ارائه دهیم.

شرب خمر چیست؟

شرب خمر یعنی چه؟ شرب خمر متشکل از دو کلمه است. شرب به معنای نوشیدن و خمر به معنای ماده ای که سکر اور و مست کننده باشد. شرب خمر در قرآن نیز مورد نکوهش قرار گرفته است و برای شرب خمر در قانون مجازات اسلامی، کیفر تعیین شده است. چرا که شراب یا هر مایع الکلی، باعث ضایع شدن قوه تعقل و منطق فرد شده و متعاقبا با سر زدن رفتارهای غیرمعمول، نظم جامعه را بهم زده و باعث ایجاد نا امنی می شود.

جرائم مرتبط با مشروبات الکلی

جرایم مرتبط با مشروبات الکلی متنوع می باشند و دارای انواع مختلفی هستند که هر کدام با توجه به شرایط و شدت می توانند مجازات متفاوتی داشته باشند. از جمله جرائم مرتبط با شرب خمر و مشروبات الکلی می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• مصرف مشروبات الکلی یا همان شرب خمر
• فروش مشروبات الکلی
• تجاهر به استعمال مشروبات الکلی
• ساختن مشروبات الکلی
• نگهداری مشروبات الکلی
• حمل مشروبات الکلی
• واردات و قاچاق مشروبات الکلی
• قرار دادن مشروبات الکلی در اختیار دیگران
• فراهم کردن مکان برای مصرف مشروبات الکلی

در ادامه قصد داریم در موردمصرف مشروبات الکلی یا همان شرب خمر و مجازات آن اطلاعاتی را ارائه دهیم.

مجازات شرب خمر در قانون جدید

مجازات شرب خمر در قانون جدید در ماده 264 قانون مجازات اسلامی آمده است. این ماده، مصرف مسکر چه از طریق خوردن یا تزریق یا تدخین، کم باشد یا زیاد، جامد باشد یا مایع و مست کند یا نکند، خالص باشد یا مخلوط به صورتی که آن را از مسکربودن خارج نکند را مشمول مجازات حدی می داند.

حتی آبجو را اگر مستی هم نیاورد مستوجب مجازات می داند و مجازات آن وفق ماده 265 قانون مجازات اسلامی 80 ضربه شلاق است و البته در این مجازات فرقی بین مصرف کننده زن یا مرد نیست.

علاوه بر مجازات حدی در ماده 701 قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد “هرکس متجاهرا و به نحو علن در دراماکن و معابر و مجامع عمومی مشروبات الکی استعمال نماید علاوه براجرای حد شرعی شرب خمر به 2 تا 6 ماه حبس تعزیری محکوم می شود” ساخت و قاچاق مشروبات الکی دارای مجازات های جداگانه است.

برای مطالعه راهنمای جامع انواع دعاوی کیفری به لینک انواع دعاوی کیفری چیست مراجعه کنید.

تخفیف مجازات شرب خمر

با توجه به این که مجازات شرب خمر، مجازات حدی است. منظور از مجازت های حدی این است که در شرع برای آن ها مجازات تعیین شده است و دادگاه نسبت به تغییر در میزان آن و یا حتی کم و زیاد نمودن مجازات آن، اختیاری ندارد. اما توبه در جرائم موجب مجازات حدی مثل شرب خمر تحت شرایطی می تواند باعث تخفیف مجازات شود. یعنی توبه قبل از اثبات جرم، می تواند منجر به تخفیف در مجازات شود.

لازم به ذکر است در اصطلاح عامیانه بعضی از اتاق فرصت شرب خمر نام می برند اما چیزی تحت این عنوان در قانون نداریم. در واقع شرایط متهم و توبه او در مواردی می تواند موجبات تخفیف یا در صورت مساعدت دادگاه، موجب برائت متهم شود.

مجازات شرب خمر برای بار اول چیست؟

مجازات شرب خمر برای بار اول همان حد شرعی 80 ضربه شلاق یا همان تازیانه است. ماده 265 قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد”حد مصرف مسکر، هشتاد ضربه شلاق است.”

مجازات تکرار شرب خمر چیست؟

ماده 136 قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد که ” هرگاه کسی سه بار مرتکب یک نوع جرم موجب حد شود و هر بار حد بر او جاری گردد حد وی درمرتبه چهارم “اعدام ” است. لذا درمورد شرب خمر که دارای مجازات حدی است اگر فرد سه بار مرتکب شرب خمر گردد و هربار حد شرعی بر او جاری گردد در مرتبه چهارم ، حد قتل بر او جاری می شود.

مجازات شرب خمر برای غیر استعمال کنندگان

قانون گذار برای کسانی که اقدام به ساخت، خرید و فروش مشروبات الکلی می نمایند مجازات جداگانه درنظر گرفته که علاوه بر اجرای حد شرعی مستوجب زندان و جزای نقدی است.

در ماده 702 قانون مجازات اسلامی آمده است “هرکس مشروبات الکلی را بسازد یا بخرد یا بفروشد یا در معرض فروش قرار دهد یا حمل یا نگهداری کند یا در اختیار دیگری قرار دهد به 6 ماه تا یک سال حبس و تا 74 ضربه شلاق و نیز پرداخت جزای نقدی به میزان پنج برابر ارزش عرفی کالای یاد شده محکوم می شود.”

مجازات شرب خمر برای افراد زیر سن قانونی

 همان طور که می دانید اطفال در صورت ارتکاب جرم مبرا از مسئولیت کیفری هستند و کودکان زیر 9 سال چه در جرائم تعزیری و چه در جرائم مستوجب مجازات قصاص یا حد مثل شرب خمر فاقد مسئولیت کیفری بوده و مجازات نخواهند شد.

اطفالی که به سن بلوغ شرعی رسیده اند ( سن بلوغ در دختر 9 سال تمام قمری و در پسر 15 سال تمام قمری ) اما زیر 18 سال داشته باشند. مجازات حدی مثل شلاق در شرب خمر و قصاص در مورد آنها اجرا نمی شود. یعنی شرب خمر در افراد زیر 18 سال مجازات شلاق ندارد چرا که معمولا در رشد و کمال عقلی افراد زیر 18 سال شبهه وجود دارد.

حتی مجازات های تعریزی افراد زیر 18 سال با مجازات های تعزیری افراد بالای 18 سال وفق مواد 88 _89_91 قانون مجازات اسلامی جدید کاملا متفاوت است.

 مجازات شربخواری در ماه رمضان

مجازات شرب خمر در ماه رمضان با دیگر ماههای سال تفاوتی ندارد البته اگر جرم شرب خمر درماه رمضان انجام شود با توجه به حرمت ماه مذکور، مرتکب مورد برخورد جدی تر قرار می گیرد و علاوه بر اجرای حد شرعی به مجازات روزه خواری نیز محکوم می شود.

شرایط قبول توبه درجرم شرب خمر

اگر توبه قبل از اثبات جرم صورت گرفته باشد و ندامت و پشیمانی فرد صرفا زبانی نباشد و پشیمانی از دل و جان و در رفتارش مشهود باشد و اصلاح فرد از نظر قاضی محرز گردد حد شلاق از او برداشته می شود.

البته اگر فرد، مرتکب تکرار جرم شود از امتیاز توبه نمی تواند استفاده کند اگر توبه بعد از اثبات جرم شرب خمر صورت گرفته باشد دادگاه می تواند عفو مجرم را توسط رئیس قوه قضاییه از مقام رهبری درخواست نماید.

مجازات جرم شرب خمر در رانندگی

متاسفانه بیشترین حوادث روزمره و تصادفات جاده ای ناشی از رانندگی افراد در حالت مستی است. قانون گذار برای رانندگی درحالت مستی مجازات مستقلی در نظر گرفته است. وفق ماده 718 قانون مجازات اسلامی اگر راننده مست باشد از عوامل تشدید مجازات بوده و مرتکب به بیش از دو سوم حداکثر مجازات ( یعنی به بیش از 5 سال حبس ) محکوم می شود و دادگاه می تواند علاوه بر مجازات ذکر شده مرتکب را به مدت یک تا پنج سال از حق رانندگی محروم کند. 

تاثیر تست الکل در اثبات جرم شرب خمر

در بحث ادله اثبات شرب خمر گفتیم که شرب خمر با شهادت دو مرد عادل و یا با اقرار مرتکب قابل اثبات است. معمولا تست الکل به خودی خود و به تنهایی شرب خمر را اثبات نمی کند. اما با توجه به اینکه یکی از راه های اثبات جرم، علم قاضی مطرح شده، عده ای معتقدند اگر ازمایش تست الکل مثبت باشد و بتواند برای قاضی ایجاد علم نماید برای مجازات مرتکب کافی است.

اما باید گفت با توجه به این نکته که نتایج دستگاه های تست الکل، باعث یقین نمی شود و با توجه به قاعده فقهی” الحدود تدرآ بالشبهات” ( درموارد شبهه، حد اجرا نمی شود ) نمی توان به صرف نتیجه مثبت تست الکل که برای قاضی نیز ایجاد یقین نمی کند، فرد را به مجازات شرب خمر محکوم نمود.

تاثیر رانندگی در حالت مستی بر بیمه بدنه خودرو

اگر راننده مست باشد و در حالت مستی تصادف کند طبق شرایط عمومی بیمه نامه بدنه، اگر خسارت وارده طبق گزارش مقامات ذی صلاح ، در اثر مصرف مشروبات الکلی باشد خسارات وارده بر اتومبیل وی از طریق بیمه بدنه پرداخت نخواهد شد.

 تاثیر رانندگی در حالت مستی بر بیمه شخص ثالث خودرو

طبق قانون بیمه شخص ثالث چنانچه راننده در حالت مستی تصادف کند و بر اساس گزارش مقامات ذی صلاح ثابت شود که راننده مقصر حادثه مست بوده و همین عامل در ایجاد حادثه موثر بوده است، بیمه ثالث به منظور حمایت از شخص ثالث (زیان دیده) طبق قانون، خسارت را به طور کامل پرداخت می کند و سپس به مقصر حادثه مراجعه و وجوه پرداخت شده را از او مطالبه می نماید.

دادگاه صالح برای رسیدگی به شرب خمر

رسیدگی به جرم شرب خمر دارای مرجع تخصصی می باشد و لذا جرائم مرتبط با شـرب خـمـر در تهران در حال حاضر در دادسرای ارشاد ( ناحیه 21 ) و دادگاه کیفری دو مورد رسیدگی قرارمی گیرد. البته اگر شخصی برای بار چهارم مرتکب این جرم شود و در سه مرتبه اول نیز حد بر او جاری شده باشد، چون مجازات از شلاق به اعدام تغییر می یابد، در این حالت، دادگاه صالح به رسیدگی دادگاه کیفری یک است.

فرآیند پیگیری پرونده شرب خمر

معمولا پرونده های شرب خمر با گزارش و یا دستگیری توسط ضابطین قضایی شروع می شود. برای متهم، پرونده قضایی تشکیل شده و متهم همراه با مدارک به دادسرا معرفی می شود. سپس برای ادای توضیحات احضار می گردد و با اخذ تامین مانند گذاشتن وثیقه برای شرب خمر، به صورت موقت آزاد می شود.

چنانچه متهم اقرار نموده و گزارش مرجع انتظامی هم کامل باشد، با صدور قرار مجرمیت و کیفرخواست، پرونده به دادگاه کیفری، جهت تعیین مجازات برای متهم ارسال می شود و در نهایت قاضی دادگاه، رای مقتضی صادر می نماید. در پرونده های شرب خمر تا زمانی که جرم اثبات نشده و کیفرخواست صادر نگردیده، حضور یک وکیل در تغییر روند پرونده کمک شایانی به متهم خواهد نمود. چرا که ممکن است با اقدام به موقع منجر به تبرئه از شرب خمر گردد.

  راههای اثبات شرب خمر

همان طور که می دانید هر جرمی ادله اثباتی خاص خود را دارد و راه های اثبات شرب خمر عبارتند از:

اقرار: یعنی خود شخص مرتکب که عاقل و بالغ و مختار باشد خبر از ارتکاب جرم به ضرر خود دهد. اقرار باید شفاف و صریح باشد و ضمنا نزد قاضی و در دادگاه باشد نه در موقع دستگیر شدن یا نزد مامورین کلانتری و اگر مرتکب با شرایط ذکر شده در دادگاه اقرار نماید، معمولا نیاز به دلیل دیگری نیست. شرب خمر برای اثبات نیاز به دو بار اقرار دارد.

شهادت شهود: یعنی کسی به وقوع جرم از ناحیه فرد نزد مقام قضایی شهادت دهد. شرب خمر با شهادت دو مرد عادل ثابت می شود. شاهد در زمان ادای شهادت باید شرایط شهادت از جمله بلوغ، عقل، ایمان، طهارت مولد، عدل، ذی نفع نبودن در موضوع، عدم وجود دشمنی دنیوی بین شاهد و طرفین دعوا، عدم اشتغال به تکدی گری و ولگردی را داشته باشد.

علم قاضی: به طور عموم یکی از دلایل اثبات جرم است و مختص جرم شرب خمر نیست و حتی شامل جرائم تعزیری هم می شود. در واقع قاضی با توجه به اوضاع و احوال مرتکب و شرایط پرونده به وقوع یا عدم وقوع جرم از ناحیه وی پی ببرد و در صورت عدم ایجاد یقین چه بسا منجر به رفع اتهام شرب خمر از متهم گردد.البته انکار شرب خمر در دادگاه، بعد از اقرار و با شهادت دو شاهد، علاوه بر مجازات حدی منجر به تعیین جریمه نقدی نیز می شود.

موارد رفع مسولیت کیفری شرب خمر

وفق ماده 218 قانون مجازات اسلامی در جرائم موجب حد مثل شرب خمر اگر مجرم ادعا کند که فاقد علم یا قصد بوده یا مدعی شود که اقرار از او با تهدید و شکنجه گرفته شده در این صورت ادعای او بدون نیاز به بینه و سوگند پذیرفته خواهد شد.

لازم به ذکر است در جرائم موجب حد (شرب خمر) مرتکب در صورت داشتن علم و قصد و شرایط مسئولیت کیفری، به حرمت شرعی عمل ارتکابی نیز باید اگاهی داشته باشد، یعنی بداند که مایعی که مصرف می کند مشروبات الکی است و بداند مصرف آن حرام است. (ماده 217 قانون مجازات اسلامی ).

حدود شرعی قابل تغییر یا تعلیق یا تبدیل یا ساقط شدن از طرف دادگاه نیستند و این نوع مجازات ها فقط از طریق توبه و عفو در شرایط خاص و حسب مورد قابل اسقاط، تبدیل، و یا تقلیل هستند.

نحوه اجرای مجازات شرب خمر

مجازات شرب خمر، 80 ضربه شلاق حدی است. و اگر بر متهمی مجازات حد تعیین شود، نحوه اجرای مجازات شرب خمر بدین شکل است که شلاق نبايد به سر و صورت شخص محکوم زده شود و مجازات حد وقتي اجرا مي‌شود که محکوم از حال مستي بيرون آمده باشد. اگر فردی چند بار شرب خمر نموده ولی حد بر او جاری نشده باشد تنها یک بار مجازات حدی بر او جاری می گردد.

 سوء پیشینه جرم شرب خمر

سوء پیشینه به معنای داشتن سابقه کیفری است. در واقع چنانچه فردی به دلیل ارتکاب جرائم عمدی مثل شرب خمر محکوم به شلاق حدی شود، سوء پیشینه در کارنامه وی ثبت می شود.

اما این سوء پیشینه دائمی نبوده و مدت زمان لازم برای پاک شدن سوء پیشینه فردی که محکوم به شلاق حدی شده است بعد از دو سال، این سوء پیشینه از بین می رود و مبنای محاسبه دو سال هم از زمان آزادی فرد است. مدت زمان پاک شدن سوء پیشینه در جرائم مختلف، متفاوت است.

بهترین وکیل شرب خمر در تهران

برای دفاع در پرونده شرب خمر، توصیه می شود از یک وکیل متخصص دراین امر کمک بگیرید مخصوصا اگر بار اولی می باشد که بابت این موضوع دچار مشکل شده اید و در مرحله بازپرسی و قبل صدور کیفرخواست هستید. وکیل شرب خمر با توجه به قواعد قانونی و استدلال مورد قبول، شما را در مسیر پرونده و تدارک اقدامات لازم جهت دفاع در محکمه کمک نموده تا هم از نگرانی های ذهنی شما بکاهد و از طرفی در روند پر استرس دادگاه شما را در جهت اثبات حقوق قانونی خود یاری می رساند. گروه حقوقی وکلای ندای حق می تواند بهترین همراه برای شما باشد .درصورت تمایل از طریق واتساپ با کارشناس مجموعه درارتباط باشید.

سوالات متداول