انتقال سند بدون انحصار وراثت

وجود سند مالکیت برای املاک اعم از تجاری و مسکونی یک رکن اصلی است و به مالک اجازه دخل و تصرف در اموال خود را می دهد. در مقاله تقسیم ارث بدون انحصار وراثت توضیح داده شد که انحصار وراثت یک مقدمه و لازمه هر اقدام اداری و قضایی است و در واقع مجوزی قانونی برای اقدامات بعدی ورثه نسبت به اموال متوفی است. بنا بر این انتقال سند بدون انحصار وراثت نیز ممکن نخواهد بود.

حال در این مقاله می خواهیم بدانیم شرایط و موانع انتقال سند بدون انحصار وراثت چه مواردی هستند؟ با ما همراه باشید.

انتقال سند بدون انحصار وراثت چیست؟

گواهی انحصار وراثت برگه ای رسمی است که از سوی شورای حل اختلاف صادر شده و به موجب آن برگه ورثه می توانند با پرداخت مالیات بر ارث و اقدامات دیگر در اموال متوفی طبق قانون تصرف نمایند. انتقال سند بدون انحصار وراثت یعنی یکی از ورثه بدون انحصار وراثت، سند ملک متوفی را به شخص ثالثی منتقل کند.

انتقال سند قبل از انحصار وراثت امکانپذیر است؟

خیر، انتقال سندی که به نام متوفی است چه سند مربوط به اموال منقول مانند خودروی او باشد و چه سند اموال غیرمنقول مانند ملک باشد بدون انجام پروسه انحصار وراثت امکان پذیر نخواهد بود چرا که ابتدا باید ورثه مشخص و همچنین ارزش اموال و مالیات بر ارث آن نیز پرداخت شود. بنابرین در صورت انتقال سند بدون انحصار وراثت توسط یکی از وراث، معامله انجام گرفته باطل و فاقد ارزش قانونی خواهد بود.

برای اطلاع از مدت زمان انحصار وراثت مقاله مدت زمان انحصار وراثت بعد از فوت را مطالعه کنید.

انتقال سند به یکی از وارثان متوفی با توافق وراث معتبر است؟

وراث نمی توانند ملکی را که به آنها ارث رسیده بدون انجام انحصار وراثت به صورت توافقی به نام یکی از ورثه یا دیگری نمایند و حتی با توافق هم امکان انتقال سند وجود ندارد. چرا که ابتدا باید وضعیت انحصار وراثت ملک مشخص شده و سپس وارثی که قصد دارد صاحب ملک شود، بعد از تعیین ارزش ملک، مبلغ را پرداخته و آن را از سایر وراث خریداری نماید.

موانع انتقال سند بعد از فوت مالک چیست؟

گاهی مالک ملکی فوت می نماید و ملک فاقد سند رسمی است و متوفی در زمان حیات خود اقدامی برای اخذ سند رسمی به نام خود ننموده است و این خود یک مانع جدی برای ورثه است چرا که باید ابتدا با مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک و پرداخت هزینه های مربوط به آن، اقدام به اخذ سند مالکیت نمایند و حتی ممکن است دچار چالش های دیگری نیز شوند. به عنوان مثال ممکن است ملک دارای وام بانکی باشد و ورثه باید ابتدا نسبت به پرداخت بدهی اقدام نموده و مانع را جهت انتقال سند رفع نمایند.

شرایط انتقال سند به همسر دائمی متوفی

یکی از اسباب وراثت، زوجیت دائم است. طبق ماده 940 قانون مدنی “زوجین که زوجیت آن‌ها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می‌برند.” سهم الازث زوجه با وجود فرزند برای متوفی، یک هشتم و در صورت عدم وجود فرزند برای متوفی، یک چهارم خواهد بود.

زوجه از عین اموال منقول و از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه ( زمین) و اعیان (ساختان احداث شده بر روی زمین)  می برد و اگر ورثه از اداء قیمت امتناع کنند زن می تواند حق خود را از عین آن اموال استیفاء کند. بنا بر این  اگر قرار است موجبات انتقال سندی به نام همسر دائمی متوفی صورت گیرد این امر نیز مستلزم انجام انحصار وراثت است.

شرایط انتقال سند به فرزندان تحت حضانت

هر فردی در زمان حیات خود این اختیار را دارد که اموال خود را به نام اشخاصی که مد نظر دارد، منتقل کند. به عنوان مثال سرپرست قانونی فرزندان تحت حضانت می تواند در زمان حیات نسبت به انتقال سند اموال اعم از منقول یا غیر منقول به فرزند صغیر یا غیر رشید خود اقدام نماید تا زمانی که فرزند به سن رشد ( 18 سالگی) رسیده و بتواند به طور مستقل اموال خود را مدیریت نماید. در صورت فوت پدر تا قبل سن 18سالگی فرزند، جد پدری یا وصی منصوب از جانب پدر یا جدی پدری و مادر وی در صورت دارا بودن شرایط به عنوان قیم برای فرزند تعیین می شوند و هرگونه اقدام برای انتقال سند به فرزندان تحت حضانت نیز مستلزم انجام پروسه انحصار وراثت است.

انتقال سند به اشخاص ثالث با سند رسمی

چنانچه متوفی قبل فوتش اقدام به انتقال سند به اشخاص ثالث با سند رسمی نموده باشد دیگر بعد از فوت در مورد مالی که در زمان حیات و البته با سند رسمی منتقل نموده، نیازی به انحصار وراثت نیست.

انتقال سند در مورد اموال مشاع

زمانی که مالی (ملک ) بین چند نفر مشاع و مشترک باشد و یکی از مالکین فوت کند، سهم او به وراثش می رسد. تا زمانی که تقاضای افراز نداده و سهم وراث مفروز نشده باشد، هیچ یک از آنها نمی توانند بدون نیاز به انحصاروراثت، نسبت به انتقال سند به شخص دیگری اقدام نمایند. 

انتقال سند در مورد اموال ثبت نشده

منظور از اموال ثبت نشده اموالی است که تاکنون در سامانه ثبت عمومی املاک اعلام نگردیده و در واقع عملیات ثبتی آن شروع نشده و فاقد سند رسمی است. ابتدا فردی که مدعی مالکیت این گونه اموال غیرمنقول است باید ابتدا با مراجعه به دادگاه صالح و اثبات مالکیت خود نسبت به اخذ سند رسمی اقدام کند.

انتقال سند ملکی بدون انحصار وراثت

با توجه به توضیحات این مقاله، انتقال سند ملکی هم بدون انحصار وراثت امکانپذیر نیست و تا زمانی که سهم ورثه در مال متوفی مشخص نشده باشد، امکان انتقال سند به نام شخص ثالث وجود ندارد و برای خریدار هیچ مالکیتی نسبت به اموال متوفی ایجاد نمی شود حتی می تواند عواقب و ضرر و زیان مالی  برای دیگر وراث و خریدار به بار آورد و با طرح دعوای بطلان معامله در مراجع قضایی توسط دیگر وراث، خریدار متعهد به بازگرداندن ملک به ورثه و جبران خسارات وارده خواهد شد 

سوالات متداول