جرم کلاهبرداری

جرم کلاهبرداری چیست؟
جرم کلاهبرداری یکی از بارزترین جرائم علیه اموال است و به معنی بردن اموال دیگران با توسل به فریب و رفتارهای اغواگرانه و مانورهای متقلبانه و امیدوار کردن انها به امور واهی و غیرحقیقی به طوری که فرد مال خود را با رضایت به کلاهبردار بدهد.در حقیقت کلاهبردار به گونه ای عمل می کند که مالک یا متصرف مال ،فریب خورده و به امید کسب سود بیشتر با رضایت مال را دراختیار کلاهبردار قرار می دهد.البته مصادیق جرم کلاهبرداری به دلیل پیشرفت تکنولوژی و پیچیدگی روابط انسانی و اجتماعی و افزایش روز افزون استفاده کاربران از اینترنت جهت ارائه خدمات و فروش کالاها دارای تنوع زیادی است ،شیوه های نوینی برای ارتکاب این جرم به وجود امده است کمااینکه روزانه افراد زیادی در اثر همین فریب ها اموال خود را از دست می دهند.
عناصر جرم کلاهبرداری چیست؟
گفتیم هرجرمی از سه عنصر مادی _معنوی(روانی)_قانونی تشکیل شده است و براینکه فردی استحقاق مجازات ان جرم را پیدا کند باید کلیه اجزای این عناصر در دادگاه اثبات شود .
۱-عنصر قانونی
در اکثر کشورها کلاهبرداری در قانون جرم انگاری شده است در حال حاضر عنصر قانونی جرم کلاهبرداری در قانون ایران موضوع ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاءواختلاس و کلاهبرداری مصوب ۱۳۶۷ و دوتبصره ذیل ان می باشد .
۲_عنصر مادی
جرم کلاهبرداری از طریق فعل مثبت اتفاق می افتد یعنی مرتکب با انجام اعمال مادی مثبت ،شرایط را به گونه ای فراهم می کند که مالک یا متصرف مال با اطمینان و خیال راحت مال را در اختیار مجرم قرار می دهد و این جرم با ترک فعل حتی اگر با سوءنیت همراه باشد موجب تحقق جرم کلاهبرداری نیست .نمونه هایی در قانون ذکرشده ازجمله فریب دادن مردم به وجود شرکتها ،تجارت خانه ها ،کارخانه ها و موسسات موهوم یا فریب دادن مردم به داشتن اموال واختیارات واهی که همه اینها از طریق فعل مثبت قابل ارتکاب است .

۳_عنصر روانی
عنصر معنوی یا روانی همان سوءنیت و قصد ارتکاب جرم است که شامل سوء نیت عام و خاص است .سوء نیت عام همان اراده مرتکب در استفاده از وسایل متقلبانه است و در واقع عمد در فعل است یعنی با اگاهی از متقلبانه بودن وسیله ،ازان استفاده کند و سوءنیت خاص به معنی قصد بردن مال دیگری است .

مجازات جرم کلاهبرداری در قوانین جدید

مجازات کلاهبرداری طبق ماده یک قانون تشدید مجارات مرتکبین ارتشاء،اختلاس وکلاهبرداری مصوب ۱۳۶۷ حبس از ۱ تا ۷ سال می باشد که مقرر می دارد :
” هر کس از راه حیله و تقلب، مردم را به وجود شرکت‌ها یا تجارتخانه‌ها یا کارخانه‌ها یا موسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیر واقع امیدوار کند یا از حوادث و پیش‌آمدهای غیرواقع بترساند یا اسم یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر، وجوه یا اموال یا اسناد یا حوالجات یا قبوض یا مفاصاحساب و امثال آنها تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد، کلاهبردار محسوب و علاوه بر رد اصل مال به صاحبش، به حبس از یک تا ۷ سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است، محکوم می‌شود”

با توجه به معیار تعیین مجازات مندرج در قانون ،مجازات کلاهبرداری درجه ۴ محسوب میگردد که با تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹ جرائم تعزیری درجه ۴ تا ۸ مشمول تقلیل حبس شده است و حداقل و و حداکثر مجازات حبس به نصف ان میزان تقلیل یافته است .وملاک احتساب مجازات کلاهبرداری به موجب قانون جدید دو فاکتور نصاب مالی و درجه مجازات تعزیری می باشد که فاکتور دوم ثابت و غیر قابل تغییر برای مجازات جرم کلاهبرداری است  اما فاکتور اول نصاب مالی که بسیار مهم است چراکه اگر مبلغ مال موضوع جرم تا مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان باشد جرم قابل گذشت می باشدواگرنصاب مالی و ارزش مال موضوع جرم کلاهبرداری بیشتر از ۱۰۰ میلیون تومان باشد جرم غیرقابل گذشت می باشد .
 حال اگر کلاهبردار از مستخدمین دولتی یا مامورین دولت باشد علاوه بر انفصال دائم از خدمات دولتی مشمول تشدید مجازات کلاهبرداری خواهد شد که ماده یک قانون تشدید مقرر می دارد ” در صورتی که شخص مرتکب، بر خلاف واقع عنوان یا سمت ماموریت از طرف سازمان‌ها و موسسات دولتی یا وابسته به دولت یا شرکت‌های دولتی یا شوراها یا شهرداری‌ها یا نهادهای انقلابی و به طور کلی قوای سه‌گانه همچنین نیروهای مسلح و نهادها و موسسات مامور به خدمت عمومی اتخاذ کرده یا اینکه جرم کلاهبرداری با استفاده از تبلیغ عامه از طریق وسایل ارتباط جمعی از قبیل رادیو، تلویزیون، روزنامه و مجله یا نطق در مجامع یا انتشار آگهی چاپی یا خطی صورت گرفته باشد یا مرتکب از کارکنان دولت یا موسسات و سازمان‌های دولتی یا وابسته به دولت یا شهرداریها یا نهادهای انقلابی به خدمت عمومی باشد، علاوه بر رد اصل مال به صاحبش به حبس از ۲ تا ۱۰ سال و انفصال ابداز خدمت دولتی و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است، محکوم می‌شود.

مجازات شروع به جرم کلاهبرداری طبق قانون جدید چیست ؟

با توجه به اینکه وقوع جرم یک عمل ضد اجتماعی است و امنیت و سلامت روانی افراد جامعه را به مخاطره می اندازد قانوگذار در مورد بعضی جرائم شروع به ان نیز مشمول مجازات دانسته است از جمله جرم کلاهبرداری است .درست است که نمی توان افرادی را که صرفا به ذهن انها ارتکاب جرم خطور کرده مجازات نمود اما در مرحله شروع به جرم نیت و قصد مجرمانه از مرحله فکر عبور کرده و مرتکب مقدمات ارتکاب جرم را فراهم نموده و شروع به ارتکاب ان عمل می نماید .با توجه به اینکه در قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹ مجازات جرم کلاهبرداری تحت شرایطی تغییر پیدا کرد چراکه در قانون سابق کلاهبرداری به طور کلی غیرقابل گذشت می بود اما با توجه به اینکه طبق قانون جدید مجازات کلاهبرداری با نصاب مالی ۱۰۰ میلیون تومان و کمتر ازان قابل گذشت وبیشتر از ۱۰۰میلیون  تومان غیرقابل گذشت می باشد تعیین قابل گذشت بودن یا غیرقابل گذشت بودن شروع به جرم کلاهبرداری با اشکال روبرو است هرچند عده ای از حقوقدانان مجازات شروع به جرم کلاهبرداری را نیز براساس همان نصاب مالی قابل گذشت یا غیرقابل گذشت می دانند.
 
تعلیق مجازات کلاهبرداری طبق قانون جدید
تعلیق یعنی متوقف کردن مجازات شخصی که به مجازات تعزیری محکوم شده است تا چنانچه اگر درمدت معینی مرتکب جرمی نشده و حسن نیت خود را نشان داد و با انجام دستورات دادگاه اصلاح او محرز شد محکومیت وی ازبین می رود و البته تعلیق مجازات در جرائم تعزیری درجه ۳ تا ۸ امکان پذیر است و در جرائم درجه یک و دو که حبس انها ۱۵ سال یا بالای ۲۵ سال باشد ودر جرائم قصاص ،حدود و دیات امکان تعلیق مجازات وجود ندارد و اما درمورد کلاهبرداری با توجه به قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹ در حال حاضر کلاهبرداری و جرائم در حکم کلاهبرداری این قابلیت را دارند که مجازاتشان تعلیق شود و از این بابت حد نصاب مالی مال مورد کلاهبرداری نیز ملاک نیست.
مرور زمان درجرم کلاهبرداری طبق قانون جدید
همانطور که گفتیم مجازات جرم کلاهبرداری ساده طبق ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء ،اختلاس و کلاهبرداری ۱ تا ۷ سال حبس و در کلاهبرداری مشدد بین ۲ تا ۱۰ سال می باشد .اما با تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹ اگر ارزش مبلغ مال مورد کلاهبرداری نهایتا تا سقف یک میلیارد ریال باشداین جرم از جرائم قابل گذشت محسوب شده و لذا متضرراز جرم باید وفق ماده ۱۰۶ قانون مجازات اسلامی ظرف یکسال از تاریخ وقوع جرم یا اطلاع از ان ،اقدام به شکایت کند .درغیر اینصورت حق شکایت او ساقط می شود مگر اینکه عذر موجه خود را در باب عدم شکایت درمهلت مقرر قانونی ثابت کند ویا فوت نماید که در این صورت ورثه متوفی ظرف شش ماه از تاریخ فوت ،حق شکایت دارند . اگر ارزش مال مورد کلاهبرداری بیش از یک میلیارد ریال باشد این جرم مشمول مرور زمان نخواهد بود وبا گذشت زمان حق شکایت کیفری از شاکی سلب نخواهد شد . .پس با توجه به ارزش مبلغ مال مورد کلاهبرداری،مرور زمان ان نیز متفاوت خواهد بود.مجازات کلاهبرداری ساده براساس تقسیم بندی ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی از نوع درجه ۴ و مجازات کلاهبرداری مشدد از نوع درجه ۳ می باشد

وکیل کلاهبرداری در تهران 

با توجه به شرایط و اهمیت جرم کلاهبرداری و شیوه های نوین ارتکاب ان ،وکیل کلاهبرداری می تواند با ارائه دفاع موثر و مناسب ،موکل را در روند پرونده به درستی یاری کند ودر واقع وکیل کیفری با تبحر و تجربه مناسب می تواند رای مطلوب و مناسب را به نغع موکل اخذ نماید .درصورت تمایل به تعیین وقت مشاوره با گروه حقوقی ندای حق از طریق واتساپ با کارشناس مجموعه درارتباط باشید