جرم جعل یکی از انواع جرائم علیه آسایش و امنیت عمومی است که یکی از انواع آن، جعل مدرک دیپلم می باشد. در واقع فرد جاعل با قصد تقلب و ضرر رساندن به دیگران، دروغی را به جای حقیقت عنوان می کند که به صورت مدرک تحصیلی جعلی می باشد.
در قوانین ایران، قانونگذار تعریفی از جرم جعل ارائه نداده است بلکه احکام راجع به انواع مختلف جعل در مواد 523 فصل پنجم ( کتاب تعزیرات ) تا ماده 542 آورده شده است.
جهت مشاوره حقوقی رایگان از وکیل جعل اسناد در تهران با شماره ثابت زیر تماس بگیرید و یا به واتساپ پیام ارسال کنید.
تماس با کارشناسان ندای حق
در این مقاله به بررسی جرم جعل مدرک دیپلم و انواع مدارک تحصیلی می پردازیم.
آنچه در این مطلب می خوانید:
دیپلم جعلی چیست؟
دیپلم جعلی، مدرک تحصیلی است که توسط یک شرکت یا موسسه به صورت غیر قانونی تهیه و در اختیار فرد قرار گرفته و در ازای آن، وجه دریافت می شود. خیلی از افراد برای بدست آوردن موقعیت های شغلی به دنبال دیپلم جعلی با استعلام می باشند به شکلی که مطمئن باشند حتی در صورت استعلام توسط شرکت ها و سازمان ها، مدرک دیپلم آنها تایید شود.
اگر قصد دارید با جرم جعل سند عادی و رسمی و مجازات آنها آشنا شوید، به مقاله جرم جعل اسناد مراجعه کنید.
جعل می تواند در دو نوع مادی و معنوی باشد. جعل مادی یعنی در نتیجه فعل فردی، محتوای یک سند رسمی یا عادی تغییر می کند به طوری که سند نهایی با سند اصلی تفاوت دارد. در جعل معنوی یا مفادی، تغییر مادی در سند ایجاد نمی شود، بلکه محتوا تغییر می کند.
جعل مدرک دیپلم
با توجه به اینکه مدرک تحصیلی دیپلم، سند عادی محسوب می شود، جعل مدرک دیپلم، به لحاظ شکل و روش انجام، زیر مجموعه جعل مادی است.
برای آشنایی با نحوه اثبات جعل برای اسناد عادی به لینک اثبات جعل سند عادی مراجعه کنید.
بنابراین اگر کسی یک سند دروغین را بسازد که هیچ گونه اعتبار قانونی ندارد، مرتکب جعل مدرک شده است که شامل موارد زیر است:
- تغییر در نوشته های سند
- جعل مهر موجود در سند
- جعل امضای افراد رسمی و غیر رسمی
- خراشیدن بخش هایی از سند
- تراشیدن یا الحاق و محو نمودن بخش هایی از سند
- سیاه کردن سند
- تقدیم و تاخیر نوشته های سند
- تغییر تاریخ موجود در سند
- چسباندن نوشته ای به نوشته دیگر
- بکارگیری مهر فردی بدون اجازه صاحب آن
جعل به معنای تقلب، دگرگون کردن و تزویر به معنای حیله و نیرنگ می باشد. در قانون مجازات اسلامی ایران، قانون گذار کلمه جعل و تزویر را با هم اورده و به ذکر مصادیق جرم جعل پرداخته است. ماده 523 مقرر می دارد:
“جعل و تزویر عبارتند از:
ساختن نوشته یا سند یا ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمی یا غیر رسمی، خراشیدن یا تراشیدن یا قلم بردن یا الحاق یا محو یا اثبات یا سیاه کردن یا تقدیم یا تاخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ حقیقی یا الصاق نوشته ای به نوشته دیگر یا بکار بردن مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن و نظایر این ها به قصد تقلب.”
جعل مدرک حوزوی
مدرک حوزوی جزء مدارک تحصیلی محسوب نمی شود. بنابراین جعل این گونه مدارک، مشمول جعل اسناد عادی موضوع ماده 536 قانون مجازات اسلامی است.
جعل مدرک دانشگاه های خارجی
یک سری افراد سودجو و منفعت طلب با جعل مدرک دانشگاه های خارجی و داخلی، مرتکب این جرم می شوند. داشتن مدارک تحصیلی بالا برای استخدام در شرکت ها و اداره های مختلف از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. به همین جهت افرادی هستند که به دنبال جعل مدرک هستند تا بتوانند مسیر را برای خروج از کشور و دریافت امکانات بیشتر هموار کنند.
افراد زمانی که مدرک خود را از دانشگاه های خارجی دریافت می کنند اعتبار این گونه مدارک باید توسط وزارت علوم تایید شود و در صورت عدم تایید، جعلی بودن آن مشخص می شود و جاعل و استفاده کننده از سند مجعول، هر دو، تحت تعقیب قرار می گیرند.
وزارت علوم باید موضوع را به مراجع قضایی اطلاع دهد. اثبات این جرم سخت است چون اصل مدارک در دسترس نیست. چرا که جرم جعل در صورتی قابل اثبات است که یا اصل سند موجود باشد یا رونوشت برابر با اصل آن و از روی کپی این امکان وجود ندارد.
جعل مدرک تحصیلی برای ادارات و وزارتخانه های دولتی
جرم جعل در قانون مجازات اسلامی مستقل از جرم استفاده از سند مجعول است و برای هر کدام مجازات جداگانه ای در قانون تعیین گردیده است.
افرادی که در ادارات و وزارتخانه های دولتی یا وابسته به دولت فعالیت می کنند، چنانچه از مدارک دانشگاهی جعلی استفاده نماید به حداکثر مجازات یعنی دو سال حبس محکوم خواهند شد.
مجازات جعل مدرک تحصیلی
یکی از موارد جرم جعل، جعل مدرک تحصیلی و یا استفاده از ان است. وفق ماده 527 قانون مجازات اسلامی “هر کس مدارک اشتغال به تحصیل یا فارغ التحصیلی یا تأییدیه یا ریز نمرات تحصیلی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی داخل یا خارج از کشور یا ارزشنامه های تحصیلات خارجی را جعل کند، یا با علم به جعلی بودن آن را مورد استفاده قرار دهد علاوه بر جبران خسارت، به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهد شد.”
با توجه به تصریح ماده به جعل انواع مدارک تحصیلی، مدرک تحصیلی دیپلم، در ماده ذکر نشده است.
بنابراین جعل مدرک تحصیلی پایین تر از جمله دیپلم، مشمول مجازات جعل اسناد عادی موضوع ماده 536 قانون مجازات اسلامی می باشد.
ماده 536 در این باره مقرر می دارد” هر کس در اسناد یا نوشته های غیر رسمی جعل یا تزویر کند یا با علم به جعل و تزویر آنها رامور استفاده قراردهد علاوه بر جبران خسارت وارده به حبس از شش ماه تا دو سال یا به سه تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.”
تشدید مجازات جعل مدرک تحصیلی
تبصره ماده 527 در شرایطی که مرتکب، یکی از کارکنان وزارتخانه ها یا سازمان ها یا موسسات وابسته به دولت یا شهرداری ها یا نهادهای انقلاب اسلامی باشد یا به نحوی از انحاء در امر جعل یا استفاده از مدارک و اوراق جعلی شرکت داشته باشد را از موارد تشدید مجازات در نظر گرفته است.
تخفیف مجازات جعل مدرک تحصیلی
همان طور که مجازات جعل تحت شرایطی مانند سمت، مرتکب تشدید می شود، اگر مرتکب جرم جعل، قبل از تعقیب کیفری اقرار نموده و یا مرتکبین دیگر را معرفی نماید یا بعد از تعقیب در دستگیری آن ها همکاری لازم را داشته باشد، در مجازات او تخفیف داده شده یا حسب مورد از مجازات معاف می گردد. ( ماده 531 قانون مجازات اسلامی).
مجازات جرم خرید و استفاده از مدرک تحصیلی جعلی
با توجه به اینکه داشتن مدرک تحصیلی، امتیاز محسوب شده و عده ای از افراد به دلایل مختلف حاضر به طی نمودن روند قانونی اخذ مدرک نبوده و از راه های غیر قانونی سعی در کوتاه شدن مسیر و استفاده از مزایای مدرک تحصیلی جعلی را دارند. لذا قانون گذار نیز با جدیت بیشتری نسبت به این جرم برخورد نموده است.
چنانچه فردی مدرک تحصیلی جعلی را خریداری کرده و یا استفاده نماید، به مجازات حبس محکوم خواهد شد. ماده 527 قانون مجازات اسلامی که در این مقاله ذکر شد استفاده عالمانه از مدرک تحصیلی جعلی را مشمول مجازات یک تا سه سال حبس دانسته است.
سوالات متداول
مجازات جعل مدرک تحصیلی دیپلم شش ماه تا دو سال حبس یا جزای نقدی سه تا دوازده میلیون ریال است.
مجازات جعل مدرک دانشگاهی یک تا سه سال حبس است.
درصورتی‌که جاعل یا استفاده‌کننده از سند جعلی، کارمند دولت یا نهادهای عمومی مانند شهرداری باشد، مرتکب به حداکثر مجازات محکوم خواهد شد.
